ASC licht Feed Standard toe tijdens het Vlaamse Aquacultuursymposium

Het ASC-keurmerk, te herkennen aan het logo met het groene visje op aquacultuurproducten zoals vis en zeevruchten, introduceert een nieuwe ‘Feed Standard’. Houders van het label moeten vandaag al voldoen aan strikte standaarden inzake traceerbaarheid, antibiotica, milieu, dierenwelzijn, arbeidsrecht en hygiëne, maar ook de controle op het voer wordt aangescherpt. “90 procent van de milieu-impact van aquacultuur, kan te wijten zijn aan het voer”, zegt Maurane Martin Hernandez, Market Development Manager bij de Aquaculture Stewardship Council (ASC). “Denk maar aan zaken als palmolie en soja, die niet altijd gewonnen worden op een ethische manier.”

 

Op het Vlaams Aquacultuursymposium 2024 sprak Maurane Martin Hernandez van ASC voor de sector over het belang van ethisch voeder in de aquacultuur. Het keurmerk zal het voer gebruikt in kwekerijen voortaan ook in acht nemen bij het uitreiken van haar keurmerk.  “In het verleden lag de focus binnen voer voornamelijk op mariene ingrediënten, maar globaal gezien bevat voer voor kweek veel plantaardige ingrediënten”, zegt Martin Hernandez aan VILT. “Denk maar aan soja en palmolie, met hun welgekende impact, of koolzaad en maïs. De productie van deze plantaardige ingrediënten leidt in sommige gevallen tot illegale ontbossing en landconversie. Als we de impact van aquacultuur willen minimaliseren, moeten we dit in acht nemen.”

 

Vanaf volgend jaar zullen ASC-kwekerijen verplicht worden om duurzaam voer te gebruiken. De transitieperiode kent haar voorlopige deadline in oktober 2025. “Globaal zijn er meer dan 2.200 kwekerijen ASC-gecertificeerd”, zegt Martin Hernandez. “Onze vereisten zijn gebaseerd op wetenschappelijk onderbouwde onderzoeken en resultaten.”

 

Volgens Martin Hernandez dragen zo goed als alle visproducten in België een ASC- of MSC-keurmerk, of een biolabel. Dat houdt onder andere in dat de vis ecologisch, gezond en sociaal verantwoord wordt geproduceerd.

 

“Je merkt dat supermarkten steeds meer belang hechten aan duurzaamheid en dierenwelzijn”, zegt Martin Hernandez. “Er zijn meerdere ngo’s die supermarkten aanmoedigen om de dierenwelzijnsstandaard ook voor hun vis hoger te tillen. In België is certificatie nu wel de norm.”

 

Wie maalt om de vis?

 

Dat is opmerkelijk, want hoewel de minder fraaie kanten binnen de wereldwijde intensieve veeteelt al langer gekend zijn bij dierenliefhebbers, bleef de visserij lang een blinde vlek. “De globale aquacultuur kende de afgelopen decennia een sterke groei. Hoewel aquacultuur een antwoord kan zijn op de globale vraag naar mariene eiwitten, kan ook dit productiesysteem een impact hebben. Precies daarom bestaat ASC: wij wilden de globale industrie stimuleren om op een duurzame en verantwoorde manier aan de slag te gaan”, zegt Martin Hernandez.

 

Het bewustzijn bij de consument is er in recente jaren wel gekomen. Zo was er in 2021 de veelbekeken documentaire ‘Seaspiracy’. De documentaire had niet altijd een even robuuste onderbouwing, maar ze beroerde wel de gemoederen. “Maar het was jammer dat deze documentaire alle kwekerijen over één kam heeft geschoren”, zegt Martin Hernandez.

 

“Bij niet-gecertificeerde kwekerijen weet je niet wat er gaande is, en kan je inderdaad wantoestanden aantreffen. Maar er zijn wel degelijk gecertificeerde bedrijven die zich inzetten voor verantwoorde omgang met milieu, fauna en de lokale bevolking.”

 

Anti-antibiotica

 

Ook het bewustzijn rond antibioticagebruik is toegenomen. ASC hanteert een verbod op het profylactisch of preventief gebruik van antibioticaf bij zalm en garnalen. Dat is het principe waarbij de vissen antibiotica krijgen toegediend nog voor ze ziek worden. “Wanneer een vis ziek is, is medicatie soms nodig”, zegt Martin Hernandez. “Onze vereiste is dat er dan een externe dierenarts moet langskomen, die een health management plan opstelt. Zodra men antibiotica gebruikt, mag het dier geen ASC-keurmerk meer dragen.

 

Handhaving

 

Een keurmerk is echter waardeloos zonder handhaving. ASC doet niet enkel audits op managementniveau, maar ook op niveau van de kwekerij. “Wat antibiotica betreft zijn we de afgelopen maanden steeds meer stalen aan het opnemen bij kwekerijen over de hele wereld”, zegt Martin Hernandez. “Niet enkel door ons, maar ook door onafhankelijke controleurs. Zodra we antibiotica aantreffen, wordt het certificaat van de partner opgeschort. Daar zijn we streng in, want alleen zo kan ons keurmerk garanties bieden aan de retailers en de consument. Ook ecologische en sociale factoren, zoals de arbeidstoestanden, controleren we.”

 

“Sommige retailers kiezen er ook voor een eigen keurmerk op hun vis te zetten, maar dan moet je je als consument afvragen welke garanties dat biedt”, zegt Martin Hernandez. “Vandaag is het trouwens perfect mogelijk om een keurmerk te lanceren met de claim van duurzaamheid, zonder dat er effectieve garanties tegenover staan. De EU is aan het werk om dat te veranderen.”

 

Farm & Feed Standard

 

Om terug te gaan naar de Feed Standard: palmolie en soja worden voor alle duidelijkheid niet geweerd uit de voersystemen, maar zijn wel enkel toegelaten wanneer ze uit gecertificeerde bron komen. “Er gebeurt ook onderzoek naar voederalternatieven zoals insecten”, zegt Martin Hernandez. “Het is een interessante piste, maar voorlopig niet genoeg wetenschappelijk onderbouwd. Stel dat je mariene ingrediënten vervangt met insecten, moet je er wel op letten dat het welzijn van de vis niet in het gedrang komt.”

 

Daarnaast is er ook de ‘ASC Farm Standard’ die eveneens wordt gelanceerd in 2025. Deze standaard bestaat uit vier pijlers, waar vissenwelzijn en -gezondheid één van de pilaren vormt. “Hiervoor baseren we ons op wetenschappelijk onderzoek om de vis te slachten met zo min mogelijk pijn voor het dier”, zegt Martin Hernandez.

 

Strengere eisen

 

“De Farm Standard zal bijkomende vereisten treffen op verschillende vlakken. De reeds ingevoerde vereisten blijven bestaan. Het gaat dus in feite om de toevoeging van extra criteria en indicatoren om verantwoorde kweek te kunnen garanderen.”, zegt ze. “De regels worden dus strenger, niet lakser, voor alle duidelijkheid. Vandaag zijn deze standaarden verschillend per vissoort logisch, want elk type vis heeft andere behoeften. Maar om deze standaard te kunnen upscalen, werken we nu aan een ruimere kweekstandaard waar alle soorten onder vallen. Een generieke kweekstandaard dus, met allerhande subcategorieën. Deze zijn een strenge baseline voor vissoorten waar nog geen aparte standaarden voor bestaan.”

 

Deze standaarden betekenen dat vele kwekers een tandje bij zullen moeten steken, maar ze zullen wel lonen voor de vis en de consument. “Het is aangetoond dat stress een sterke invloed heeft op de vleeskwaliteit van landdieren. Dat is bij vis niet anders. Kijk wanneer je vis of zeevruchten koopt uit naar het ASC-keurmerk, zo weet je zeker dat het product dat je koopt op een verantwoorde manier gekweekt werd, met zorg voor vis, mens en onze planeet.”